
چشمههاي آب معدني را به حق مي توان يكي از مهمترين منابع طبيعي خدادادي دانست. بدين جهت يكي از مهمترين جاذبههاي جهانگردي هر منطقهاي وجود آبهاي گرم و يا آبهاي معدني است.
آبهاي معدني نقش درماني داشته و با اين كه سابقه استفاده از آن چنانچه از كتب و روايات تاريخي استنتاج ميگردد، به چندين هزار سال قبل بر مي گردد. ليكن در منطقه زنجان متأسفانه ميتوان گفت كه تسهيلات و امكاناتي در محدوده آبهاي معدني وجود ندارد و تمامي آنها به صورت سنتي مورد استفاده قرار ميگيرند.
در سطح جهان و به خصوص كشورهاي پيشرفته استفاده صحيح از آبهاي معدني پس از شناخت و تجزيه و اثرات درماني آنها رو به گسترش نهاده و يكي از اصوليترين پيشنهادات جهت آسايش و توسعه منطقه اي و جذب درآمد محسوب ميگردد.
آبهاي معدني از جهات گوناگون بر بدن انسان خاصيت درماني دارند و خاصيت درماني آنها بهتر خواهد بود اگر در سرچشمه و به صورت تازه مورد استفاده قرار بگيرند.
از چشمههاي آب گرم استان زنجان ميتوان به موارد زير اشاره كرد:
-
چشمه آب گرم آرکوین در حومه روستای آرکوین در بخش ایجرود جاده بیجار
o در جاده ایجرود - بیجار واقع شده و در منطقه از شهرت خوبی برخوردار است. استفاده و بهره برداری بهینه از آب های گرم و معدنی یکی از مهم ترین منابع جذب گردشگر است. اگر وجود آبهای معدنی را در نقاط دورافتادهای چون ایجرود غنیمت شمرده و تأسیسات مناسبی برای آنها فراهم شود، این چشمهها می توانند در جذب گردشگر بسیار موفق عمل کنند زیرا آبهای معدنی از اولین داروهای کشف شده طبیعی هستند و به راحتی میتوانند بخشی از هزینههای درمان بیماران را در مقیاس کلی کاهش دهند.
o موقعیت : حومه روستای آرکوین
o دسترسی : زنجان تا زرین آباد 36 کیلومتر – تا آرکوین 21 کیلومتر – از زنجان تا آرکوین 57 کیلومتر
o دبی : 3لیتر در ثانیه
o کاربری : استحمام
o نوع چشمه معدنی : آب سرد معدنی سولفوره
o ارتفاع از سطح دریا : 1400 متر
o امکانات : گودال – استخر خاکی -
چشمه آب گرم ابدال در 30 کیلومتری جنوب غربی زنجان در نزدیکی روستای ابدال زنجان
-
چشمه آب گرم روستای سرگاب درجنوب شرقی قیدار
-
چشمه آب گرم روستای میانج و حلب در انگوران
-
چشمه آب گرم روستای الله بلاغی در نزدیکی روستای ماهان بخش طارم
-
چشمه علی بلاغی یکی از چشمه های آبگرم استان زنجان در جاده ابهر به قیدار واقع شده است.این چشمه که در هر ثانیه 10 لیتر آبدهی دارد دارای ویژگی های مذهبی نیز بوده و مردم در مناسبتهای مختلف جهت برآورده شدن راز و نیازهای خود در آن حضور پیدا میکنند
-
چشمه آب گرم روستای ینگجه در بخش ماهنشان
-
چشمه آب گرم گرماب در 60 کیلومتری خدابنده در حومه روستای گرماب
-
چشمه آب گرم قنیرجه در 10 کیلومتری روستای علم کندی شهرستان ماه نشان
-
چشمههای آب سرد الله بلاغی واقع در 50 کیلومتری شمال زنجان و حومه روستای ماهان در شهرستان طارم
-
چشمه آب معدنی عمقین در 15 کیلومتری لوشان در جاده سیروان شهرستان طارم
-
چشمه آب گرم معدني وننق
o چشمه آبگرم معدني وننق در حومه روستاي وننق بخش قره پشتلو واقع گرديده است.
o دسترسي: كيلومتر 30 جاده سهرين از زنجان تا دو راهي محمود آباد 30 كيلومتر – از محمد آباد تا وننق 4 كيلومتر – 30 كيلومتر آسفالته و 4 كيلومتر بقيه جاده خاكي است.
o آبگرم بين روستاهاي وننق و لگاهي واقع گرديده است. فاصله وننق تا لگاهي 4 كيلومتر است.
o راه ديگر ارتباطي از طريق روستاهاي لگاهي است. كه از اين طريق تا كيلومتر 25 جاده ارمغانخانه آسفالته و بقيه (6 كيلومتر) خاكي است.
o با وجود 3 كيلومتر نزديكتر بودن جاده دوم ارتباط جاده اولي بهتر است. جاده لگاهي از ميان مزارع و باغات عبور نموده و دسترس به علت وجود جويهاي آب مشكل است.
o دبي: 4 ليتر در ثانيه
o كاربري: استحمام به منظور خاصيت درماني
o نوع چشمه معدني: آبگرم گوگردي
o ارتفاع از سطح دريا: 1865 متر
o امكانات: استخر كوچك روباز سيماني
o علت نامگذاري آن بعلت واقع شدن در محدوده روستاي وننق از بخش قره پشتلو ميباشد. از مهمترين مشكلات استفاده آب گرم وننق علاوه بر وجود تسهيلات و امكانات واقع در سرچشمه خاكي بودن قسمتي از راه بعد از انشعاب جاده روستاهاي وننق و از جاده آسفالته زنجان – ارمغان ميباشد. به صورتي كه اين راه از ميان كشتزارها و تپهها گذشته و به پاي تپه اي كه چشمه در آن واقع است ميرسد. چشمه بر بالاي تپهاي كه حدود 70 متر ارتفاع دارد واقع گرديده است .
o چشمه داراي دو مظهر ميباشد اولي در حوضچه اي بسيار به عمق با ابعاد 1*2 متر ميباشد كه آب از شمال غربي به حوضچه خارج گشته و در جويباري سرازير ميشود و آب آن در حدود 7 ليتر در دقيقه ميباشد مظهر دوم كه بزرگتر است يك حوضچه به ابعاد 60/2 *65/2 متر است و عمق آن در حدود 120 سانتي متر است كه اطراف آن توسط افراد محلي به صورت سنگ چين درآمده است .
o تمامي آب در قسمت پايين حوضچه به صورت استخرهاي ذخيره آب روستائي از استخر خارج گشته و در زمين جاري مي گردد و آبدهي آن در حدود 10 ليتر در دقيقه است. مجرا خروج آب به صورت سنتي توسط تعبيه خار و خاشاك و گل و ساير موانع كنترل مي گردد . آب چشمه جزء آبهاي معدني سولفاته كلسيك گرم ميباشد اينگونه آبها كه يونهاي خود را از لايه هاي سنگي مجاور خود در زير زمين ميگيرند در ادرار زايي و كمك كردن به دفع مواد زايد بدن و اثرات مطلوب بر كبد و مجاري صفرايي است . استحمام در اين آبهاي آرام بخش ميباشد و از دردهاي عصبي و عصبي مفصلي كاسته و حتي در درمان روماتيسم نيز مؤثر است .
o ماليدن گلهاي مظهر اول (لجن درماني ) بر روي بدن و بخصوص پاها در كاهش روماتيسم بسيار مؤثر است . ميزان فلوئور در آب اين چشمه 5 ميلي گرم در ليتر است كه آشاميدني متوالي آن ممكن است موجب بروز بيماري فلوئوروز در انسان گردد . آب تنگه بالايي چشمه سطحي بوده و در رديف آبهاي بيكربناته و فسفاته كلسيك و منيزين سرد و نسبتا سنگين است .
o اين آبگرم جهت استحمام مردم روستاهاي لگاهي و وننق به كار مي رود كه معمولاً به صورت مردانه و زنانه است . - منبع:میراث فرهنگی زنجان